Την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία ανακοίνωσε το απόγευμα της Δευτέρας το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Πρόκειται για τον 61ο πρώτο γύρο της σχετικής διαδικασίας, η οποία θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη, στις 25 Ιανουαρίου 2021.
Ο τελευταίος γύρος των επαφών των δύο πλευρών στο πλαίσιο της συγκεκριμένης διαδικασίας είχε σημειωθεί τον Μάρτιο του 2016.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, προ της ανακοίνωσης του ΥΠΕΞ, είχε προηγηθεί επικοινωνία της τουρκικής πλευράς με την Αθήνα.
Σε αυτή, όπως σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση, η Αγκυρα πρότεινε η διεξαγωγή του 61ου γύρου των Διερευνητικών Επαφών «να λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Ιανουαρίου 2021», πρόσκληση την οποία η Αθήνα απεδέχθη.
Στο ενδεχόμενο συνέχισης των διερευνητικών και προπαντός στο πλαίσιο αυτών, είχε αναφερθεί το μεσημέρι από την Πορτογαλία που πραγματοποιεί επίσημη -εξ αναβολής- επίσκεψη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεών του με τον Πορτογάλο ομόλογό του, Αντόνιο Κόστα.
Ο πρωθυπουργός αφού υπενθύμισε ότι ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ έχει αναλάβει την ευθύνη κατόπιν εντολής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ώστε στο προσεχές Συμβούλιο του Μαρτίου να υπάρχει πλήρες κείμενο για τις στρατηγικές επιλογές της Ευρώπης, σημείωσε:
«Ελπίζουμε σε γόνιμη και παραγωγική σχέση με την Τουρκία. Θα είναι προς όφελος της να αλλάξει πολιτική. Το 2021 μπορεί να είναι καλύτερο έτος και για τις ελληνοτουρκικές και για τις ευρωτουρκικές σχέσεις», είπε προσθέτοντας ότι αναμένουμε την επίσημη πρόσκληση της Τουρκίας για την επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών από εκεί που σταμάτησαν το 2016 για το θέμα των θαλάσσιων ζωνών.
Κυρ. Μητσοτάκης: «Να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες»
Δήλωσε επίσης ότι πληροφορήθηκε τις σημερινές σχετικές δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
«Η διαδικασία είναι αρκετά απλή. Οι γ.γ. καθορίζουν την ημερομηνία και στη συνέχεια από κοινού τα δύο υπουργεία Εξωτερικών ανακοινώνουν την ημερομηνία. Αυτό δεν έχει γίνει. Όταν με το καλό γίνει θα μπορέσουμε να το επιβεβαιώσουμε, θα υπάρχει συγκεκριμένη ημερομηνία. Κρατώ ως θετικό ότι η Τουρκία έχει εκφράσει τη βούληση να ξεκινήσει η διαδικασία. Έχει έρθει η ώρα να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες και να καθίσουμε στο τραπέζι να βρούμε μια ημερομηνία. Θα είναι ένα θετικό πρώτο βήμα, αλλά θα ήθελα να επαναλάβω ότι χρειάζεται συνέπεια και συνέχεια», τόνισε.
Ν. Δένδιας: Ετοιμαζόμαστε για όλα τα σενάρια
Το «καλάθι» της ελληνικής πλευράς στις επικείμενες (πλέον) διερευνητικές επαφές περιέγραψε πάντως στην περιέγραψε πάντως στην πρόσφατη συνέντευξή του προς την «Καθημερινή της Κυριακής» ο Υπ. Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
Ερωτηθείς «εάν θεωρεί ότι είναι ειλικρινείς οι προθέσεις της Αγκυρας για διάλογο, τι ακριβώς συζητάει η Αθήνα και πώς σχολιάζει τις διαφωνίες της Αγκυρας επί της ατζέντας των συζητήσεων, ο κ. Δένδιας απάντησε :
«Θα μου επιτρέψετε να αρχίσω από την τελευταία σας ερώτηση. Οπως έχουμε τονίσει σε πλείστες περιπτώσεις, η ατζέντα των διερευνητικών επαφών είναι συγκεκριμένη και δεν μπορεί να αλλάξει. Ο επόμενος γύρος θα είναι ο 61ος. Οι επαφές αυτές ξεκίνησαν πριν από δύο δεκαετίες. Δεν μπορεί ο εις των συνομιλητών να αποφασίσει μονομερώς τη διεύρυνση της ημερήσιας διάταξης. Αυτό ισοδυναμεί με προσπάθεια υπονόμευσης των επαφών αυτών. Αν οι προθέσεις της Αγκυρας είναι ειλικρινείς, μένει να φανεί. Εμείς πάντως, οψέποτε επανεκκινήσουν οι επαφές αυτές, θα προσέλθουμε με ειλικρινή βούληση και εποικοδομητική διάθεση.
Τώρα, αν με ρωτάτε τι θα προκύψει από τις επαφές αυτές και εάν διατηρούμε αισιοδοξία, θα σας απαντήσω με ποδοσφαιρικούς όρους: κάποτε ένας προπονητής ρωτήθηκε για την πρόβλεψη ενός αγώνα. Και απάντησε λέγοντας: «Τα προγνωστικά στο τέλος του αγώνα μόνο». Βεβαίως, εμείς ετοιμαζόμαστε για όλα τα σενάρια, καθώς είναι υποχρέωσή μας. Θα σας πω, όμως, ένα πράγμα που με προβληματίζει.
Η Τουρκία του 2021 δεν είναι η Τουρκία του 2016, όταν και έγινε ο τελευταίος, μέχρι στιγμής, γύρος των διερευνητικών επαφών. Και αντίστοιχα η σημερινή Τουρκία αποκλίνει από την Τουρκία των αρχών της δεκαετίας του 2000, όταν προσέβλεπε στην ευρωπαϊκή ένταξη. Αλλά, βέβαια, ουδείς μπορεί να αποφασίσει νέα αλλαγή πορείας για λογαριασμό της. Εγώ το εύχομαι από καρδιάς».
ΑΝΑΛΥΣΗ :
Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας, με τον 61ο γύρο να λαμβάνει χώρα στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Ιανουαρίου, όπως ανακοινώθηκε χθες το βράδυ. Στην πράξη, σχεδόν πέντε χρόνια μετά τον προηγούμενο γύρο των διερευνητικών επαφών, η Αθήνα δεν γνωρίζει τι ακριβώς πρέπει να περιμένει, δεδομένων όλων όσων έχουν μεσολαβήσει από την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τη σαφή εθνικιστική στροφή που έκτοτε έλαβε η κυβέρνηση της γείτονος. Επίσης, στην Αθήνα είναι ξεκάθαρο ότι πολλά απ’ όσα συζητούνται δημοσίως κινούνται και στη σφαίρα της δημιουργίας εντυπώσεων, όπως για παράδειγμα η πρόταση για «μεσολάβηση» του Εντι Ράμα και συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών, Νίκου Δένδια και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στα Τίρανα, κάτι που –όπως φαίνεται– η ελληνική πλευρά δεν αποδέχεται.
Η εξίσωση των διερευνητικών είναι εκ των πραγμάτων δύσκολη και πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι από το 2002 έως και το 2016 παρήχθησαν περίπου 5.000 σελίδες πρακτικών με κύριο θέμα τις συζητήσεις για συμφωνία επί της οριοθέτησης χωρικών υδάτων, που σε κάποιο σημείο έφθασε και κοντά στη διευθέτησή του. Η ελληνική πλευρά έχει διαμηνύσει ότι πέρα από ζητήματα που αφορούν τις θαλάσσιες ζώνες (χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα, αποκλειστική οικονομική ζώνη) δεν προτίθεται να συζητήσει τίποτε άλλο. Από την τουρκική πλευρά τίθεται, δημοσίως τουλάχιστον, σειρά ζητημάτων, με βασικότερα την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και την αμφισβήτηση επί της κυριαρχίας κάποιων νησίδων. Ακόμα και αν –υποθετικά– η τουρκική πλευρά θέσει, όπως και στο παρελθόν, τέτοια ζητήματα, η ελληνική πλευρά απλώς δεν θα τα συζητήσει.
Σε κάθε περίπτωση, η πρώτη συνάντηση έπειτα από σχεδόν πέντε χρόνια αναμένεται να είναι αναγνωριστικού τύπου, καθώς η ελληνική αντιπροσωπεία θα πρέπει να διαπιστώσει ποιες είναι οι πολιτικές εντολές που έχει η τουρκική και ποια είναι τα περιθώρια συζητήσεων. Επικεφαλής της ελληνικής αποστολής που θα μεταβεί (οδικώς, λόγω κορωνοϊού) από τον Εβρο και ανατολικότερα είναι ο πρέσβης ε.τ. Παύλος Αποστολίδης, γνώστης της διαδικασίας από την πρώτη ημέρα των διερευνητικών. Τον κ. Αποστολίδη θα πλαισιώσουν ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού και η διευθύντρια του γραφείου του γ.γ. του υπουργείου Εξωτερικών Ιφιγένεια Καναρά. Αν και από την τουρκική πλευρά δεν έχει κοινοποιηθεί η σύνθεση, εκτιμάται ότι αυτή θα περιλαμβάνει τον μόνιμο υφυπουργό Σεντάτ Ονάλ, ενώ ενδέχεται να μην είναι επικεφαλής ο διευθυντής αεροναυτιλιακών του υπουργείου Εξωτερικών Τσαγατάι Ερτσιγές. Ο κ. Ερτσιγές αποτελεί πάντως πρόσωπο με γνώση των διερευνητικών, καθώς στις προηγούμενες φάσεις συμμετείχε στην τουρκική αντιπροσωπεία εν είδει εμπειρογνώμονος, στο πλευρό διπλωματών όπως ο Φεριντούν Σινιρλίογλου.
Τη σημασία της επανέναρξης των διερευνητικών επαφών μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας τόνισε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο. Ο κ. Στάνο, απαντώντας σε ερωτήσεις στο μεσημεριανό briefing της Επιτροπής, είπε ότι η Ε.Ε. δεν έχει ενημερωθεί επισήμως για την επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά τόνισε ότι είναι κάτι το οποίο αναμένει. Η αποκλιμάκωση και η εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας, πρόσθεσε o κ. Στάνο, είναι «πολύ σημαντικό μέρος» των ευρύτερων ευρωτουρκικών σχέσεων, καθώς «ζητήματα που ερεθίζουν» τις σχέσεις της Τουρκίας με οποιοδήποτε κράτος-μέλος της Ενωσης «αποτελούν ερεθιστικά ζητήματα για ολόκληρη την Ε.Ε.». Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν επιβεβαίωσε ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου θα μεταβεί στις Βρυξέλλες στις 21 Ιανουαρίου, όπου θα συναντηθεί με τον Ζοζέπ Μπορέλ. Από την πλευρά του, ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν Ερικ Μάμερ ξεκαθάρισε ότι η Κομισιόν δεν συμμερίζεται σε καμία περίπτωση τις δηλώσεις Ερντογάν ότι οι σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας υπονομεύονται από «τα καπρίτσια ορισμένων κρατών-μελών» και τόνισε ότι η θέση της Κομισιόν εκφράζεται πλήρως από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου.