Τον απολαύσαμεστην παράσταση «Αρχιμάστορας Σόλνες» του Χένρικ Ίψεν , στο θέατρο Ιλίσια και μας μάγεψε για άλλη μια φορά. Ζητήσαμε να του μιλήσουμε και ο Γρηγόρης Βαλτινός μας δέχτηκε με χαρά στο καμαρίνι του λίγη ώρα πριν την παράσταση. Δεν μπορεί να μην σου προκαλέσει δέος αυτός ο τόσο καλλιεργημένος, τόσο φωτισμένος, συνάμα τόσο γήινος άνθρωπος. Πέρα από το χιούμορ του και την απίστευτη ευγένειά του, τον ευχαριστούμε θερμά για την υπέροχη φιλοξενία του και την απέραντη αγάπη που μας έδειξε. Πολλά ευχαριστώ στον πανταχού παρόντα Στάθη Νικολαΐδη, ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα για να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.
Την τελευταία φορά που είχαμε μιλήσει, μας είχατε πει ότι έχετε πολλά έργα στο συρτάρι σας. Αφήνετε και περνάνε μερικά χρόνια, τα ξανακοιτάτε…
Ναι… Είναι σαν το κρασί. Πρέπει να μείνουν στο «μούστο»… Να δούμε αν αντέχουν και τις επόμενες χρονιές, που έρχονται. Τα μόνα που αντέχουν είναι τα κλασσικά έργα. Τα οποία αντέχουν για ένα και μόνο λόγο. Τα ερωτήματα που θέτουν είναι διαχρονικά και τα θέτουν με ένα τρόπο λιτό και αφαιρετικό. Χωρίς «μοντερνισμούς», χωρίς σκηνοθετισμούς και χωρίς “συγγραφισμούς”.
Για το κείμενο του Ίψεν, πότε πήρατε την απόφαση «Πάμε να το κάνουμε»;
Πριν δυο χρόνια, όταν έπαιζα το «Ζορμπά» στην περιοδεία… Εκεί ήξερα ήδη ότι θα κάνω αυτό το έργο.
Λένε όλοι ότι για το έργο… Πως είναι αυτοβιογραφικό του Ίψεν.
Αν το κοιτάξεις δραματουργικά, ο Ίψεν προς το τέλος της ζωής του ένοιωθε ότι έρχεται το καινούργιο. Έρχονται καινούργιοι συγγραφείς. Ένοιωθε ότι δεν μπορούσε να κάνει τα παλιά επικά του έργα. Έβλεπε πως πλέον ερχόταν κάτι πιο ρεαλιστικό, πιο εμπορικό… Αυτό εκφράζει μέσα από τον Σόλνες, όταν λέει ότι φοβάται τη νέα γενιά. Φοβάται ότι θα τον καταργήσει. Σε συνδυασμό με την Χίλντα, που ήταν ο έρωτας με μια μικρή στο τέλος της ζωής του, λένε πως ο «Αρχιμάστορας Σόλνες» είναι ένα έργο που μοιάζει σε πολλά με τη ζωή του Ίψεν.
Ίσως και η αποτυχία του στο Πανεπιστήμιο να είναι ένα ακόμα σημάδι πως πρόκειται για ένα σχεδόν βιογραφικό έργο;
Είδες που το πέρασε και αυτό στο έργο; Ο Σόλνες λέει ότι είναι αυτοδίδακτος. Να σας πω εγώ έναν αιώνιο έφηβο, να μου πείτε αν πήγε στο πανεπιστήμιο. Τον Όμηρο. (σ.σ. Και κάπου εκεί σταματά η κουβέντα, όπως είπαμε και στο δημοφιλή θεατράνθρωπο).
Γιατί πιστεύετε πως στο τέλος αυτοκτονεί;
Γιατί είδε πως δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα. Ο Σόλνες δεν ήθελε να είναι παρών στην ήττα του. Δεν βλέπουμε και γύρω μας ανθρώπους να κάνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα; Καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να αντέξει τίποτα λιγότερο. Και δεν θέλει να συμβιβαστεί.
Στη δεύτερη πράξη φοράτε το λευκό κουστούμι που μας θύμισε μια παλιά σας παράσταση, το υπέροχο «Ω Θεέ μου». Υπάρχει σημειολογία;
Όχι, είναι εικαστικό περισσότερο το θέμα. Γίνεται ένας συνδυασμός… σκηνοθεσίας, δραματουργίας και ενδυματολογίας. Τα τρία πρόσωπα του τριγώνου, πηγαίνοντας προς την έξοδο του δράματος, είναι ντυμένα στα ίδια χρώματα. Ο Σόλνες γιατί είναι σχεδόν άγγελος, καλός ή κακός, δεν έχει σημασία. Όπου βρει δωμάτιο… Η Αλίνα, η σύζυγός του, είναι η παλιά νύφη και η Χίλντα η νέα νύφη.
Μέχρι πότε θα είστε στο θέατρο Ιλίσια;
Μέχρι την Κυριακή των Βαΐων.
Τι μας ετοιμάζετε για την επόμενη σεζόν;
Θα κάνω το «Ο βιολιστής στη Στέγη» στο θέατρο Ακροπόλ, από Οκτώβριο. Το καλοκαίρι θα κάνω μια ταινία. Θα έχω και την προετοιμασία για το Βιολιστή, θα το σκηνοθετήσω κιόλας.
Πόσο δύσκολο είναι να σκηνοθετείτε τον εαυτό σας;
Τώρα το έχω συνηθίσει. Έχω κάνει αρκετές παραστάσεις. Κάνω πολύ μεγάλη προετοιμασία από πριν. Όταν φτάνω στην πρόβα πρέπει να είμαι καθ’ όλα έτοιμος. Κανονίζω από πριν σκηνικά και κουστούμια. Κάνω ανάλυση του έργου και θέτω μια δική μου άποψη, αλλά είμαι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να τη διαμορφώσω. Οι πρόβες είναι τριβή… και μπορεί να μου πει κάτι ένας ηθοποιός και να μου αλλάξει την κοσμοθεωρία μου για το έργο.
Πώς «εισχωρείτε» σε κάθε ρόλο;
Ο ηθοποιός δανείζει τον εαυτό του στους ρόλους. Τη φυσική του παρουσία, το σώμα του, τη φωνή του και κυρίως το αίσθημά του. Εκείνο που πρέπει να προσέχει ένας ηθοποιός είναι ότι πρέπει να είναι πολύ πλούσιος πνευματικά και συναισθηματικά για να μπει στο ρόλο. Αυτό είναι μια δουλειά που προηγείται του ρόλου. Από εκεί και πέρα πας στο «παζάρι» του αισθήματος, της γνώσης, της μελέτης, της ζωής. Διαλέγεις τα κομματάκια που θα φτιάξουν το σώμα και την ψυχή του ρόλου που υποδύεσαι. Το εξωτερικό περίβλημα ενός ρόλου είναι κάτι επιπλέον. Η ουσία ενός ρόλου είναι η ψυχή του και το συναίσθημά του.
ΠΗΓΗ : Μαίρη Ζαρακοβίτη, Κώστας Κούλης
Φωτό: ΕΜΑΝΟΝ, Χριστίνα Μάτσια http://www.noizy.gr